ΠΡΟΤΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ art-act@tellas.gr
ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΧΡΟΝΟ: Για την ανάπτυξη λειτουργικής πολιτισμικής άποψης
17.04.2010
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΠΟΨΗΣ.
Η ΣΕΛΙΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ ΚΕΛΥΦΟΣ ΛΟΓΟΥ – ΟΡΑΜΑΤΟΣ - ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ-ΧΡΟΝΟΥ ΠΟΥ ΔΡΑ Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ.
ΟΙ ‘ΣΥΝΔΑΙΤΥΜΟΝΕΣ ‘ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΓΙΑ ΑΝΟΙΧΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ.
ΠΡΟΤΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ art-act@tellas.gr
Τα ασήμαντα παίρνουν ζωή γίνονται σύμβολα
Θέλω να ανακαλύπτω σκέψεις που συνειδητά οι άνθρωποι απωθούν λόγω κοινωνικών συμβάσεων, φόβους, αδιέξοδα, ακόμα και τη σχέση με το ίδιο τους το σώμα.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ Στο ψηφιακό μοντάζ η Δήμητρα Ερμείδου σκηνοθετεί με κινηματογραφική ματιά το ποιητικό και αλληγορικό της ταξίδι. Η μοναξιά του ενήλικα που αρνείται να δει το μέλλον. Η μοναξιά διαμέσου της οπτικής μνήμης και των δραματικών συμβάντων. Το ηθικό ανάστημα του Άμλετ ως ανδρείκελο, τώρα σμικραίνει από δαιδαλώδεις διαδρόμους εχθρικού περιβάλλοντος. Η καλλιτεχνική δημιουργία για την Δήμητρα Ερμείδου είναι κατάσταση ψυχής. Το έργο της ως τραύμα – μνήμη, ως οπτασία – μνήμη, ως σκιά αυτοψυχανάλυσης συνομιλεί με τους Ντοστογιέφσκι, Τόμας Μάν, Κάφκα και πάντα σε έναν ανοικτό διάλογο με το «Στάλκερ» και τη «Νοσταλγία» του Ταρκόφσκι.
Δήμητρα Ερμεiδου Στη δουλειά μου χρησιμοποιώ κυρίως το μέσο της φωτογραφίας, σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές δυνατότητες του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η φωτογραφική πρακτική εστιάζεται για μένα με αυτό τον τρόπο όχι τόσο στην καθιερωμένη αντικειμενική - καταγραφική της διάσταση, αλλά σε μια νέα όψη της, υποκειμενική και εικονική. Ενισχύω συνειδητά αυτή την κατεύθυνση χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά εργαλεία, ώστε να φτάσω σε ένα αποτέλεσμα που δεν αποτελεί πια μία αντιγραφή της πραγματικότητας, αλλά μία ανασύνθεση του ορατού που τείνει προς το φανταστικό. Με ενδιαφέρει αυτή η προσέγγιση, γιατί αξιοποιεί τις λειτουργίες της ψευδαίσθησης και των δεύτερων αναγνώσεων της εικόνας.
Πιστεύω πως σε ένα κόσμο που διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από την τεχνολογία, οι σχέσεις πραγματικού και εικονικού έχουν αλλάξει κι αυτό με απασχολεί ιδιαίτερα στο έργο μου. Η καθημερινότητα των εξελιγμένων κοινωνιών χαρακτηρίζεται από μια αυξανόμενη φυγή προς το άυλο, προς τις εξομοιωμένες εμπειρίες και τις εικονικές ταυτότητες, με την κυριαρχία της πληροφορικής και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Όπως αναφέρει ο Jean Baudrillard, «η ίδια η πραγματικότητα τείνει αβέβαια προς τον υπερρεαλισμό, προς μία σχολαστική αναπαραγωγή του πραγματικού, που με την σειρά της λειτουργεί εντελώς μέσα στο χώρο της προσομοίωσης». Η πραγματικότητα αλλάζει κατά μεγάλο βαθμό μέσα από τη γλώσσα της εικόνας - και της πληθώρας των εικόνων, που δεν αντιμετωπίζουμε άλλωστε πια ως αληθινές. Αυτό αποτελεί μια βασική φιλοσοφική εκκίνηση για τη δουλειά μου.
Η αλλαγή στις αντιληπτικές διαδικασίες, στη σύγχρονη ταυτότητα και ψυχολογία του ανθρώπου, είναι ένα πεδίο έρευνας μου. Με γοητεύουν οι μετέωρες ψυχολογικές καταστάσεις και οι δυσδιάκριτοι μηχανισμοί που σχηματίζουν την προσωπικότητα του ατόμου. Ένα από τα ζητήματα που με έχουν απασχολήσει είναι η μετάβαση από την αθωότητα της παιδικής ηλικίας στην ενηλικίωση και η αντίστοιχη μεταφορά από ένα κόσμο φαντασίας σε μια σκληρή πραγματικότητα. Κάποια πεδία που έχω επίσης εξερευνήσει εστιάζουν στη σχέση του ατόμου με την πίστη, στη σχέση του με το χτες και το σήμερα, με την ιστορία και την προσωπική του ιστορία.
Τείνω να εισάγω τους «πρωταγωνιστές» μου σε διαδικασίες μεταμόρφωσης, ψάχνοντας μέσα από την εικόνα τους που καταστρέφεται και αναδομείται, μία πιο εσωτερική τους αλήθεια. Τελικά καταλήγω μάλλον να τσαλακώνω το ωραίο τους προφίλ, για να βγάλω στην επιφάνεια πιο σκοτεινές πλευρές. Θέλω να ανακαλύπτω έτσι σκέψεις που συνειδητά οι άνθρωποι απωθούν λόγω κοινωνικών συμβάσεων, φόβους, αδιέξοδα, ακόμα και τη σχέση με το ίδιο τους το σώμα.
Ο τόπος, με την έννοια της αντίληψης του ανθρώπου για το περιβάλλον του, είναι ένα ακόμα μεγάλο μου ενδιαφέρον. Τον χρησιμοποιώ στο έργο μου με μια ευρύτερη έννοια, που περιλαμβάνει τόσο τη φύση όσο και τους εσωτερικούς χώρους. Με απασχολεί ο τρόπος με τον οποίο η σχέση του ανθρώπου με αυτόν αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Η αλόγιστη εκμετάλλευση και εμπορευματοποίηση τόπων με ιστορική ή συναισθηματική αξία, είναι η μια πλευρά αυτού του θέματος, η εκ νέου και αμετάκλητη νοηματοδότηση τους, η άλλη.
Κι εδώ, ενώ παίρνω αρχικά στοιχεία από υπαρκτά τοπία, αποδίδω αυτό που η τεχνολογική πρόοδος επιφέρει: μη-τόπους, ρεαλιστικές ψευδαισθήσεις ουτοπίας και υποθετικά περιβάλλοντα. Είναι ένας τρόπος να δημιουργήσω νέες συνδέσεις σε ένα διασπασμένο, χαοτικό κόσμο. Στα έργα μου οι χρονικοί, φυσικοί και πολιτισμικοί τόποι συγκρούονται και αναθεωρούνται. Οι χώροι που προκύπτουν μπορούν να χαρακτηριστούν ως αμφίσημοι, μεταβατικοί, λαβυρινθώδεις, ή σε κάποιες περιπτώσεις, αφαιρετικοί, με έντονα εσωτερική ή μεταφυσική διάσταση. Με ενδιαφέρουν οι επιπτώσεις στο θεατή και η συναισθηματική του αντίδραση σε αυτούς.
Το να ανακαλύπτω μεγαλύτερα νοήματα σε «συνηθισμένα» πράγματα είναι μια πρόκληση που με κινητοποιεί δημιουργικά. Χρησιμοποιώ συχνά απλές λήψεις - καταγραφές που κάνω, από χώρους και καθημερινά αντικείμενα. Τα «ασήμαντα» πράγματα που αποσπώ από το προβλεπόμενο περιβάλλον τους, παίρνουν ζωή μέσα από νέα πλέγματα σχέσεων, εντάσσονται στην ιστορία μου και ανάγονται σε σύμβολα. Συχνά εισάγω αντιθετικές σχέσεις, όπως χτες και σήμερα, πραγματικό και ψεύτικο, τάξη και χάος, λογικό και παράλογο, προκειμένου να πω αυτό που θέλω.
Η αμφισημία της εικόνας, η αμφισβήτηση και οι υπαινιγμοί για το μη ορατό φορτίζουν για μένα μια κλίμακα, που εκτείνεται από το σατυρικό ως το τραγικό. Βλέπω τα έργα μου είτε ως οπτικές μεταφορές για συναισθήματα, ή ως προσωπική ερμηνεία de facto καταστάσεων. Πίσω από όλα υπάρχει ένα μήνυμα, που μέσα από το συμβολισμό και την αφήγηση, αναζητά να φτάσει μέχρι το θεατή.
Η εξερεύνηση μιας κρυμμένης ή ευρύτερης αλήθειας είναι το νήμα που συνδέει όλα μου τα έργα. Είναι παράξενο: όσο περισσότερο δουλεύω τις εικόνες μου, προσθέτοντας και χτίζοντας πάνω στο αληθινό της αρχικής λήψης, τόσο νιώθω ότι αφαιρώ φλούδες πραγματικότητας, σκαλίζοντας την επιφάνεια για να βρω την ουσία. Ψάχνω τελικά το νόημα πίσω από τα πράγματα, την ιστορία πίσω από τις εικόνες, τις λειτουργίες της ζωής, τροφοδοτούμενη από μια αίσθηση βαθιάς σύνδεσης - και μια μάλλον πολύ μεγάλη περιέργεια.
Δήμητρα Ερμείδου
--------------------------------------------------------------------------------
